Ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy wiąże się z automatycznym uruchomieniem mechanizmu zaspokojenia wierzycieli. Nie oznacza to jednak, że wszystkie długi zostaną spłacone – wiele zależy od struktury masy upadłościowej, rodzaju zobowiązań i kategorii wierzycieli. Sprawdź, jak wygląda spłata długu po ogłoszeniu upadłości.
Spis treści
Jak wygląda spłata długów po ogłoszeniu upadłości przedsiębiorcy krok po kroku?
Po ogłoszeniu upadłości rozpoczyna się cały mechanizm – najpierw syndyk przejmuje majątek dłużnika, następnie przygotowuje plan podziału masy upadłości, a na końcu dokonuje wypłaty środków wierzycielom według przewidzianej kolejności i w ramach dostępnych funduszy.
Wyjaśniamy, jak krok po kroku wygląda spłata długów po ogłoszeniu upadłości przedsiębiorcy.
Sporządzenie listy wierzytelności
Pierwszym krokiem jest ustalenie listy wierzycieli. Następuje to, gdy wierzyciele zgłaszają swoje roszczenia do sądu lub syndyka. Przedstawiają dokumenty potwierdzające wysokość i tytuł prawny roszczeń. Syndyk weryfikuje zgłoszenia, a także decyduje, które wierzytelności należy przyjąć w pełnej lub w częściowej wysokości.
Na podstawie otrzymanych informacji syndyk przypisuje wierzycieli do odpowiedniej kategorii – zgodnie z ustawą Prawo upadłościowe.
Wierzyciele mogą przedstawić następujące dowody:
- umowy,
- faktury,
- wyroki sądowe.
Likwidacja majątku
Następnie majątek przedsiębiorcy staje się masą upadłościową. Syndyk przystępuje do likwidacji majątku, czyli sprzedaży:
- nieruchomości,
- ruchomości,
- zapasów itd.
Celem tych działań jest przekształcenie aktywów w środki pieniężne.
Plan podziału masy upadłości
Na podstawie zgromadzonych środków syndyk sporządza propozycję planu podziału masy upadłości, określając, ile i w jakiej kolejności należy zaspokajać wierzycieli. Plan ten musi zostać zatwierdzony przez sąd i musi się uprawomocnić, zanim zostaną dokonane wypłaty.
Jeśli doszłoby do zgłoszenia odwołań lub zarzutów co do planu, to wykonuje się tylko te części, które nie zostały zakwestionowane.
Wypłata środków wierzycielom
Spłata długu po ogłoszeniu upadłości następuje wtedy, gdy sąd zatwierdzi plan podziału masy upadłości. Wówczas syndyk przystępuje do faktycznej wypłaty środków wierzycielom. Wszystkie płatności zostają udokumentowane i podlegają kontroli przez sąd.
Wypłata środków odbywa się zgodnie z ustaloną kolejnością zaspakajania wierzytelności.
Zakończenie postępowania upadłościowego
Zakończenie postępowania upadłościowego następuje po pełnym wykonaniu planu podziału i rozdysponowaniu wszystkich środków z masy upadłości. Syndyk składa wówczas sprawozdanie końcowe i wniosek o zakończenie postępowania, który musi zostać zatwierdzony przez sąd. Po jego akceptacji sąd wydaje postanowienie o zakończeniu upadłości, a przedsiębiorca może odzyskać zdolność do samodzielnego działania w obrocie prawnym.
Chcesz sprawnie przeprowadzić restrukturyzację?
Skorzystaj z doświadczenia i wiedzy doradców Habza Finanse.
Przeanalizujemy Twoją sytuację i znajdziemy najlepsze rozwiązanie.
Jaka jest kolejność zaspokajania wierzycieli po ogłoszeniu upadłości przedsiębiorcy?
Prawo upadłościowe ściśle określa hierarchię, według której syndyk przekazuje środki z masy upadłości. W 2025 roku kolejność wygląda następująco:
- Tzw. kategoria zerowa – koszty postępowania i zobowiązania masy upadłości np. wynagrodzenie syndyka, koszty sądowe i administracyjne czy należności z tytułu umów zawartych przez syndyka po ogłoszeniu upadłości.
- Pierwsza kategoria – wierzytelności pracownicze i alimentacyjne np. wynagrodzenia za pracę i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, odprawy, składki na ubezpieczenia społeczne itp.
- Druga kategoria – należności z tytułu danin publicznych i zabezpieczeń np. podatki, cła, składki ZUS, zobowiązania zabezpieczone hipoteką.
- Trzecia kategoria – pozostałe zobowiązania niezabezpieczone np. długi handlowe wobec kontrahentów, niezabezpieczone kredyty i pożyczki czy też inne wierzytelności cywilne.
- Czwarta kategoria – odsetki, kary umowne i zobowiązania warunkowe np. wierzytelności przyszłe lub sporne, a także odsetki od wierzytelności naliczane po dniu ogłoszenia upadłości.
Jakie długi podlegają umorzeniu po ogłoszeniu upadłości przedsiębiorcy?
Spłata długu po ogłoszeniu upadłości przedsiębiorcy nie jest konieczna w przypadku zobowiązań, które zostały zgłoszone i uznane w postępowaniu upadłościowym, a do tego nie należą do kategorii długów wyłączonych z umorzenia (wymienionych w art. 491 ust. 2 Prawa upadłościowego).
Aby sąd umorzył zobowiązania upadłego, przedsiębiorca musi:
- uczciwie współpracować z syndykiem i sądem,
- ujawnić cały majątek i zobowiązania,
- nie działać w złej wierze (np. nie zaciągać długów bez zamiaru ich spłaty),
- nie korzystać z oddłużenia w ciągu ostatnich 10 lat,
- wykonać plan spłaty wierzycieli, chyba że sąd uzna, że sytuacja dłużnika uniemożliwia jakąkolwiek spłatę.
Jakie długi podlegają umorzeniu po ogłoszeniu upadłości przedsiębiorcy? Przedstawiamy najważniejsze przykłady:
- zobowiązania z tytułu umów handlowych – o ile powstały przed ogłoszeniem upadłości,
- kredyty bankowe i pożyczki,
- zobowiązania wobec ZUS i urzędów skarbowych – z wyjątkiem kar i odsetek karnych,
- zobowiązania wobec wspólników lub udziałowców – traktowane jak zwykłe zobowiązania cywilne itp.
Jakie długi nie podlegają umorzeniu po ogłoszeniu upadłości?
Polskie prawo wyraźnie wskazuje na to, że nie wszystkie długi przedsiębiorcy mogą zostać umorzone po ogłoszeniu upadłości. Poniżej przedstawiamy zobowiązania, które przedsiębiorca nadal musi spłacić po ogłoszeniu upadłości.
- Alimenty – niezależnie od okresu ich powstania.
- Świadczenia karne i kary grzywny – np. mandaty, opłaty karne, grzywny sądowe i inne świadczenia o charakterze penalnym.
- Zatajone zobowiązania – długi, które nie zostały ujawnione w postępowaniu upadłościowym, mimo że dłużnik miał taki obowiązek.
- Renty i odszkodowania osobowe – zobowiązania wynikające z naprawienia szkody na osobie (np. uszczerbek na zdrowiu, śmierć, utrata zdolności do pracy).
- Nowe długi, które powstały po ogłoszeniu upadłości – wszelkie zobowiązania zaciągnięte po dacie ogłoszenia upadłości, ponieważ nie wchodzą do masy upadłościowej.
- Zadośćuczynienia, które wynikają z wykroczeń lub przestępstw – roszczenia powstałe w wyniku czynów zabronionych popełnionych umyślnie przez dłużnika.
Spłata długu po ogłoszeniu upadłości – FAQ
Przedsiębiorca nie spłaca długów samodzielnie – jego zobowiązania reguluje syndyk w ramach postępowania upadłościowego. Spłata następuje dopiero po likwidacji majątku i zatwierdzeniu przez sąd planu podziału masy upadłości.
Uprawomocnienie planu spłaty długu następuje po 14 dniach od jego ogłoszenia przez sąd, o ile żadna ze stron nie wniesie zażalenia. Jeśli jednak zostanie złożony sprzeciw, proces może się wydłużyć – nawet o kilka miesięcy.
Plan spłaty długu po ogłoszeniu upadłości ustala sąd upadłościowy na podstawie propozycji syndyka oraz analizy sytuacji majątkowej i dochodowej upadłego. Sąd bierze pod uwagę m.in. wartość majątku, wysokość uznanych wierzytelności, realne możliwości zarobkowe dłużnika oraz potrzeby jego utrzymania.
Zazwyczaj plan spłaty obowiązuje przez 1-3 lata (w niektórych przypadkach czas ten może zostać wydłużony nawet do 7 lat).
Niezaspokojone długi po zakończeniu postępowania upadłościowego zazwyczaj podlegają umorzeniu. Oznacza to, że wierzyciele nie mogą już domagać się ich spłaty od upadłego, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej (np. długi alimentacyjne, zobowiązania wynikające z przestępstw czy zatajone zobowiązania).
Umorzenie następuje automatycznie z momentem zakończenia postępowania i wydania postanowienia o zakończeniu upadłości przez sąd.
Po ogłoszeniu upadłości zarządzanie spłatą długu przejmuje syndyk, który działa w imieniu i na rzecz wierzycieli. Dłużnik nie ma prawa samodzielnie regulować swoich zobowiązań.
