Czym jest upadłość układowa? Wszystko, co warto wiedzieć!

Upadłość układowa pozwala na uniknięcie likwidacji majątku dłużnika i zakończenia działalności gospodarczej. Dzięki przeprowadzonej restrukturyzacji długów firma może działać w dalszym ciągu. Dziś powiemy o tym, z czym wiąże się wskazana procedura. Zapraszamy do lektury!

Co to jest upadłość układowa?

Upadłość układowa jest jedną z form postępowania upadłościowego przewidzianą przez polskie prawo. Jest to procedura mająca na celu restrukturyzację zadłużonego przedsiębiorstwa, aby umożliwić mu kontynuowanie działalności i zaspokojenie wierzycieli w drodze układu, czyli porozumienia pomiędzy dłużnikiem a wierzycielami. Układ ten określa warunki spłaty zobowiązań. Może obejmować m.in.:

• redukcję zadłużenia, 
• odroczenie terminów płatności, 
• konwersję długu na udziały czy akcje, 
• inne formy restrukturyzacji. 

Można więc powiedzieć, że upadłość układowa jest alternatywą dla likwidacji majątku dłużnika.

Charakterystyka firmy w upadłości układowej 

Firma w upadłości układowej to przedsiębiorstwo, które znalazło się w trudnej sytuacji finansowej, jednak podejmuje kroki mające na celu restrukturyzację i poprawę swojej kondycji finansowej poprzez zawarcie układu z wierzycielami. 

Układowa upadłość firmy – co warto wiedzieć i na czym polega? Firma składa wniosek do sądu o otwarcie postępowania układowego, a ten analizuje wniosek i decyduje o otwarciu postępowania. Następnie wyznaczany jest nadzorca sądowy, który monitoruje jej działalność i realizację układu. 

Negocjacje prowadzone z wierzycielami sprowadzają się do ustalenia nowych warunków spłaty długu. Działalność operacyjna jest w dalszym ciągu prowadzona, co pozwala na generowanie dochodów i ochronę miejsc pracy.

Jak wygląd procedura upadłości układowej?

Upadłość układowa jest postępowaniem sądowym. Oznacza to, że jej przeprowadzenie wymaga złożenia odpowiedniego wniosku do sądu i uzyskania zgody sądu na otwarcie postępowania układowego. W postępowaniu układowym wyznaczany jest nadzorca sądowy, który monitoruje działalność dłużnika i realizację układu. Ma on za zadanie chronić interesy wierzycieli oraz dbać o prawidłowy przebieg postępowania. 

W trakcie całego procesu zwoływane jest zgromadzenie wierzycieli, podczas którego omawiane są warunki układu. Wierzyciele głosują nad przyjęciem lub odrzuceniem układu. Jeśli układ zostanie zaakceptowany przez odpowiednią większość wierzycieli, musi zostać zatwierdzony przez sąd. Zatwierdzenie układu przez sąd oznacza, że staje się on prawnie wiążący dla wszystkich stron. 

W momencie dokonania tego dłużnik jest zobowiązany do realizacji jego postanowień. Wierzyciele natomiast mają obowiązek przestrzegania warunków układu i nie mogą dochodzić swoich roszczeń na drodze sądowej w sposób sprzeczny z układem.

Co musi zawierać wniosek o upadłość układową?

Wniosek o upadłość układową jest formalnym dokumentem składanym do sądu przez przedsiębiorstwo znajdujące się w skomplikowanej sytuacji finansowej. Jego celem jest rozpoczęcie postępowania układowego, które ma zrestrukturyzować jego zadłużenie i umożliwić mu dalsze funkcjonowanie. We wniosku powinny znaleźć się następujące informacje:

• dane identyfikacyjne dłużnika, takie jak pełna nazwa firmy, adres siedziby, NIP/REGON, forma prawa,
• dane przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika, takie jak imię i nazwisko, adres zamieszkania, PESEL,
• opis sytuacji finansowej, w tym szczegółowy opis trudności finansowych, które doprowadziły do złożenia wniosku oraz wskazanie przyczyn problemów finansowych,
• propozycje dotyczące restrukturyzacji zadłużenia, plan spłaty wierzycieli oraz propozycje odroczenia płatności, redukcji długu, konwersji długu na udziały itp.,
• wykaz majątku dłużnika, w tym spis wszystkich aktywów (np. nieruchomości, maszyny, wyposażenie, zapasy) oraz wartość rynkowa poszczególnych składników majątku,
• wykaz wierzycieli wraz z wysokością zobowiązań wobec nich,
• informacje dodatkowe, takie jak np. informacje o wszczętych postępowaniach egzekucyjnych lub zabezpieczających, lub inne istotne informacje wpływające na sytuację finansową przedsiębiorstwa,
• oświadczenie o prawdziwości i kompletności przedstawionych informacji,
• odpis osoby uprawnionej do reprezentowania przedsiębiorstwa.

Kto może wnioskować o upadłość układową?

Możliwość wnioskowania o upadłość układową przysługuje różnym podmiotom, które spełniają określone warunki. Mamy tu na myśli przedsiębiorców, w tym osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, spółki prawa handlowego, spółdzielnie czy stowarzyszenia, a także podmioty nieprowadzące działalności gospodarczej, w tym rolnicy. Wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić dłużnik lub każdy z jego wierzycieli osobistych oraz osoby uprawnione do reprezentowania dłużnika, czyli zarząd lub inny organ zarządzający i likwidator.  

Upadłość układowa a odprawy

W kontekście upadłości układowej kwestie związane z odprawami pracowniczymi mogą być skomplikowane i zależą od wielu czynników, w tym od warunków układu i przepisów prawa pracy oraz prawa upadłościowego. 

Pracownicy mają prawo do odpraw w przypadku zwolnień grupowych lub indywidualnych, które są wynikiem likwidacji stanowiska pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy (np. restrukturyzacja, redukcja etatów). Co ważne, roszczenia pracownicze, w tym odprawy, mają w prawie upadłościowym specjalny priorytet. Personel zaliczany jest do grupy wierzycieli uprzywilejowanych. 

W przypadku niewypłacalności pracodawcy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych może zaspokoić roszczenia pracownicze, w tym odprawy. W ramach postępowania układowego pracodawca może zaproponować wierzycielom, w tym swojej załodze, pewne ustępstwa lub restrukturyzację zobowiązań. Mogą to być propozycje dotyczące odroczenia płatności, redukcji kwoty zobowiązań czy innych form zaspokojenia roszczeń.

Upadłość układowa a pracownicy

Jak podaliśmy, pracownicy mają prawo do udziału w postępowaniu upadłościowym i zgłaszania swoich wierzytelności. Ogłoszenie upadłości nie powoduje automatycznego rozwiązania umów o pracę. Personel nadal pozostaje zatrudniony do czasu, aż pracodawca wypowie im umowy o pracę lub dojdzie do ich rozwiązania z innych przyczyn.

Jakie są zalety i wady upadłości układowej?

Upadłość układowa jest korzystna zarówno dla dłużnika, jak i wierzycieli. W przypadku tego pierwszego umożliwia kontynuowanie działalności gospodarczej, unikanie likwidacji majątku oraz zyskanie czasu na restrukturyzację zadłużenia. Z kolei dla tych drugich zwiększa szanse na odzyskanie większej części należności w porównaniu do postępowania likwidacyjnego, gdzie często dochodzi do znacznych strat. Jako wady omawianej opcji można potraktować:

• czasochłonność – proces negocjacji i zatwierdzania układu przez sąd może być długotrwały, co może wpływać na funkcjonowanie firmy,  
• koszty – postępowanie układowe wiąże się z kosztami sądowymi oraz wynagrodzeniem nadzorcy sądowego, co może być dodatkowym obciążeniem dla dłużnika,
• ryzyko niepowodzenia – istnieje ryzyko, że układ nie zostanie zaakceptowany przez wierzycieli lub zatwierdzony przez sąd, co może prowadzić do konieczności ogłoszenia upadłości likwidacyjnej,
• nadzór sądowy – obecność nadzorcy sądowego może być postrzegana jako ingerencja w zarządzanie przedsiębiorstwem, co może ograniczać swobodę decyzji zarządu,
• negatywny wizerunek – ogłoszenie upadłości układowej może negatywnie wpłynąć na wizerunek przedsiębiorstwa, co może skutkować utratą zaufania ze strony klientów, kontrahentów i inwestorów,
• ograniczenia w zarządzaniu – w trakcie postępowania dłużnik może być zobowiązany do uzyskania zgody sądu lub nadzorcy sądowego na podejmowanie istotnych decyzji biznesowych, co może ograniczać jego elastyczność i zdolność do szybkiego reagowania na zmieniające się warunki rynkowe.

Z kolei zalety wynikające z zastosowania tego rozwiązania to:

• możliwość dalszego prowadzenia działalności gospodarczej, co pozwala na dalsze generowanie dochodów i ochronę miejsc pracy,
• restrukturyzacja długu – układ z wierzycielami może obejmować różne formy restrukturyzacji, takie jak redukcja długu, odroczenie płatności czy konwersja długu na udziały, to może znacząco poprawić sytuację finansową organizacji,
• ochrona majątku – dłużnik unika natychmiastowej likwidacji majątku, co daje mu szansę na lepsze zarządzanie i optymalizację zasobów,
• porozumienie z wierzycielami – postępowanie układowe umożliwia negocjacje z wierzycielami i osiągnięcie porozumienia, które jest korzystne dla obu stron, wierzyciele mają szansę odzyskać większą część swoich należności,
• stabilizacja finansowa – wprowadzenie układu może prowadzić do stabilizacji sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, co zwiększa jego wiarygodność i zaufanie wśród kontrahentów oraz klientów.

Co jeszcze warto wiedzieć o upadłości układowej?

Upadłość układowa jest często preferowaną formą postępowania upadłościowego w sytuacjach, gdy istnieje realna szansa na restrukturyzację przedsiębiorstwa i jego dalsze funkcjonowanie na rynku. Jest uzasadniona przede wszystkim w momencie, gdy dostrzega się potencjał i możliwość dalszego generowania zysków. To skuteczne narzędzie, które niesie szereg korzyści zarówno dla dłużnika unikającego likwidacji, jak i dla wierzycieli, którzy mają szansę na uzyskanie większej części swoich należności niż w przypadku likwidacji majątku dłużnika.