Upadłość spółki cywilnej – poznaj warunki procesu

Upadłość ściśle wiąże się z sytuacją, w której określony podmiot znajduje się w tzw. stanie niewypłacalności. Co ciekawe, jest to procedura dotycząca również spółek cywilnych. Dziś poświęcamy temu szczególną uwagę. Powiemy o tym, kiedy jest wszczynana i na jakich zasadach oraz w jaki sposób. Poza tym odniesiemy się do wspólników, kosztów, a także wad i zalet wynikających z zastosowania takiego rozwiązania. Zapraszamy do lektury!

Upadłość spółki cywilnej – na czym polega?

Spółka cywilna jest jedynym rodzajem spółki uregulowanym przepisami Kodeksu cywilnego, a nie Kodeksu spółek handlowych. Nie ma osobowości prawnej oraz nie jest jednostką organizacyjną charakteryzującą się podmiotowością prawną. Co więcej, nie ma zdolności prawnej i sądowej, własnych organów czy też odrębnego majątku, a co najistotniejsze dla podjętego wątku, nie może ogłosić swojej upadłości, ponieważ nie ma tzw. zdolności upadłościowej. Jednak kluczowe jest, iż tworzona jest na podstawie umowy o charakterze zobowiązaniowym, która zawierana jest pomiędzy dwoma wspólnikami lub większą ilością osób. Ich głównym założeniem jest osiąganie wspólnego celu poprzez podejmowanie określonych czynności. To właśnie oni mogą być postawieni w stan upadłościowy, co sprawia, iż dochodzi do zakończenia nierentownej działalności. Zgodnie z ustawą – Prawo upadłościowe upadłość zmierza do likwidacji danego podmiotu. Dzięki postępowaniu upadłościowemu zaspokajane są roszczenia wierzycieli w jak najwyższym stopniu.

Ogłoszenie upadłości spółki cywilnej – warunki

Osoby tworzące spółkę cywilną posiadają status przedsiębiorcy, a co za tym idzie, na mocy obowiązujących przepisów prawnych, mają zdolność upadłościową. Aby można było mówić o ogłoszeniu ich upadłości, kluczowe jest wystąpienie konkretnych przesłanek. Wspomnieliśmy już, że zasadniczym elementem jest stwierdzenie braku wypłacalności. Doprecyzowując, dotyczy to następujących okoliczności:

• przedsiębiorca utracił zdolność do wykonywania wymagalnych zobowiązań finansowych,
• zobowiązania finansowe dłużnika przekraczają wysokość jego majątku, co utrzymuje się przez okres dłuższy niż 24 miesiące.

Spółka cywilna niejednokrotnie nie może dłużej działać w takich sytuacjach, jak np.:

• upadłość jednego ze wspólników,
• wypowiedzenie umowy przez któregoś ze wspólników,
• wspólna decyzja o zakończeniu współpracy,
• rozwiązanie spółki orzeczeniem sądu na żądanie wspólnika.

Powyższe informacje pokazują wyraźnie, że upadłość spółki cywilnej może wynikać ze zdarzeń zupełnie niezależnych od woli wspólników bądź takich, o których wystąpieniu decydują wszyscy razem bądź jeden z nich.

Aby można było mówić o rozwiązaniu spółki cywilnej, musi dojść do upłynnienia jej majątku oraz spłacenia długów i podziału pozostałych aktywów. Ponadto nie da się pominąć obowiązku w postaci dopełnienia spraw urzędowych.

Jak ogłosić upadłość spółki cywilnej?

Za ogłoszenie upadłości spółki cywilnej odpowiadają wspólnicy. To właśnie na nich bez wyjątku spoczywają obowiązki upadłościowe, które odnoszą się między innymi do przedłożenia stosownego wniosku. To oznacza, że jeśli jest trzech wspólników, do sądu rejonowego (gospodarczego) muszą trafić trzy przedmiotowe wnioski w tej sprawie. Musi to nastąpić w momencie powstania pobudek upadłościowych w ciągu 30 dni. Jeżeli któryś z przedsiębiorców uchyli się od tego, ponoszona jest pełna odpowiedzialność za ewentualne szkody, które mogą ujawnić się wskutek niezłożenia właściwego dokumentu do sądu upadłościowego w ściśle wyznaczonym czasie. 

Co istotne, jeżeli wnioskodawcy zamieszkują różne miejscowości, postępowanie upadłościowe prowadzone jest w różnych jednostkach. Jednak najczęściej odbywa się to w sądzie właściwym ze względu na miejsce wykonywania działalności. W tym miejscu pragniemy zaznaczyć, że jest szansa skonsolidowania wniosków przez sąd i tym samym dopuszczenia ich do wspólnego rozpoznania. W takim stanie rzeczy jednym właściwym sądem rozpoznającym sprawę jest ten, w którym ogłoszono upadłość pierwszego wspólnika, a to z kolei uzależnione jest od terminu złożenia wniosku. Nie zawsze dochodzi do tego w jednakowym czasie.   

Przedkładany wniosek upadłościowy powinien zawierać takie informacje, jak:

• imię i nazwisko osoby wnioskującej,
• PESEL bądź KRS,
• miejsce głównego ośrodka podstawowej działalności,
• uzasadnienie składania wniosku o upadłość,
• wskazanie, czy jest się uczestnikiem podlegającym prawu polskiemu, czy też prawu innego państwa członkowskiego systemu płatności, a także systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami – nie jest to wymagane od wierzyciela-wnioskodawcy,
• określenie, czy jest się spółką publiczną zgodnie z obowiązującymi przepisami o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.

Z chwilą rozpatrzenia wniosku sąd wydaje postanowienie, na podstawie którego następuje rozwiązanie spółki. Jest to dzień ogłoszenia upadłości wspólnika, o czym jest mowa w art. 874 ustawy – Kodeks cywilny.

Upadłość konsumencka wspólnika spółki cywilnej – warunki

Zgłoszenie upadłości konsumenckiej wspólnika spółki cywilnej jest jak najbardziej możliwe na podstawie zobowiązania, które powstaje wskutek jego działalności prowadzonej w ramach niej. Opcja ta sprowadza się do położenia kresu życiu z długami utrudniającymi normalne funkcjonowanie. Postępowanie o ogłoszenie upadłości konsumenckiej zostaje zainicjowane wraz z dniem nadesłania wniosku przez dłużnika. Zgromadzone dotąd długi zostają w całości umorzone. Osoba ogłaszająca upadłość konsumencką może podjąć pracę bez obaw, że pozyskiwane przez nią wynagrodzenie będzie potrącane przez komornika.

Skutki upadłości wspólnika spółki cywilnej

Rezultatem ogłoszenia upadłości wspólnika spółki cywilnej jest rozwiązanie jej umowy, które powoduje, że przestaje istnieć na rynku oraz w obrocie prawnym. Dodatkowo należy wspomnieć o kwestiach majątkowych. Majątek upadłego wspólnika wchodzi w skład tzw. masy upadłościowej. Jest to jednoznaczne, z tym że zarządza nim syndyk. Warto pamiętać, że w przypadku zawarcia związku małżeńskiego i obowiązywania ustroju wspólności majątkowej, z dniem ogłoszenia upadłości wspólność ustaje, a cały majątek małżonków jest wliczany do masy upadłości. Jedynym słusznym pomysłem na obejście tego jest podpisanie tzw. intercyzy, czyli rozdzielności majątkowej.

Upadłość spółki cywilnej a pracownicy

Personel dowiadując się o upadłości spółki cywilnej, w której jest zatrudniony, zwykle obawia się o swój dalszy los, a dokładniej mówiąc o swoje wynagrodzenie. Prawda jest taka, że upadający przedsiębiorca ma swoich wierzycieli, do których zaliczają się pracownicy. Ci mogą być spokojni o zaległe pensje, gdyż zaspokajani są w pierwszej kolejności z tzw. masy upadłościowej. Dzięki pracy syndyka ich wierzytelności umieszczane są na liście tzw. wierzytelności z urzędu, co jest równoznaczne z tym, iż nie muszą ich zgłaszać osobiście.

Upadłość spółki cywilnej a długi

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, składające się na spółkę cywilną, są odpowiedzialne za zobowiązania całym swoim majątkiem. Ich solidarność jest skorelowana z długami. Każda z nich może zdecydować, czy dochodzi zapłaty należnej kwoty od wszystkich pozostałych, czy wybiera np. tylko jedną i do niej kieruje swoje roszczenia.

Upadłość spółki cywilnej a vat

Spółka cywilna jest najczęściej podatnikiem VAT, dlatego też kończąc działalność, jest zmuszona do rozliczenia się z tego tytułu. Jej upadłość niesie pewne konsekwencje, które należy odnieść między innymi do uregulowania podatku od towarów i usług. Zadaniem, jakie trzeba wykonać, jest sporządzenie spisu towarów z natury na dzień rozwiązania spółki, ujmującego towary będące majątkiem spółki przed likwidacją. Jak wskazał ustawodawca w ustawie o podatku VAT, opodatkowaniu podlegają towary własnej produkcji oraz towary niestanowiące przedmiotu ich dostawy po ich nabyciu, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczanego. Co do zasady, ogłoszenie upadłości spółki cywilnej wymaga odprowadzenia podatku od nieruchomości.

Koszty upadłości spółki cywilnej

Postępowanie upadłościowe spółki cywilnej jest dość kosztowne. Nie da się uniknąć poniesienia pewnych kosztów. Jednym z nich jest opłata sądowa od wniosku upadłościowego, która kształtuje się na poziomie 1.000,00 złotych.

Upadłość spółki cywilnej – wady i zalety

Charakteryzując proces związany z upadłością spółki cywilnej, nie można nie wspomnieć o jego wadach i zaletach. Do tych pierwszych można zaliczyć fakt, iż:

• dość uciążliwe jest odrębne składanie wniosków przez każdego wspólnika, choć jak zauważyliśmy, możliwa jest ich konsolidacja,
• upadłość spółki nie chroni wspólników,
• nakładane są kary, jeśli wniosek nie zostaje złożony na czas. 

Z kolei mocna strona to:

• decydując się na skonsolidowanie wniosków, można zyskać czas, pieniądze oraz komfort poprzez szybsze i łatwiejsze ogłoszenie upadłości.

Czy można ogłosić upadłość spółki cywilnej? Podsumowanie

Nasze rozważania ukazały wyraźnie, że spółka cywilna nie może ogłosić swojej upadłości, co wynika z tego, iż jest odrębnym podmiotem prawnym. Natomiast mogą tego dokonać jej wspólnicy, którzy cechują się tzw. zdolnością upadłościową. Jest to dla nich z pewnością bolesna, ale konieczna decyzja, jeśli znajdują się w trudnej sytuacji ekonomiczno-gospodarczej bądź zmieniły się ich priorytety i niezbędne jest jej rozwiązanie. Gdy już ją podejmą, najważniejsze jest przygotowanie i wniesienie przez nich wniosków, przy zachowaniu respektowanych zasad. Jeśli zostaną rozpatrzone pozytywnie, dochodzi do ogłoszenia ich upadłości jako przedsiębiorców. Wówczas zachodzi przedmiotowe rozwiązanie spółki z mocy przepisów prawa. Co ważne, jest to bezwzględnie obowiązujące. Wobec tego pozostali wspólnicy nie mogą podjąć uchwały, w której postanowiliby o dalszym jej trwaniu w sytuacji, gdy tylko jeden z nich ogłosił upadłość.

Może Cię zainteresować:

• Upadłość firmy – co warto wiedzieć w praktyce?
• Upadłość firmy a wypłaty dla pracowników
• Upadłość spółki jawnej
• Ogłoszenie upadłości spółki akcyjnej
• Upadłość spółki ZOO
• Ogłoszenie upadłości spółki komandytowej 
• Upadłość JDG – czy to możliwe?