Wierzyciel – kim jest i jakie ma możliwości?

Zastanawiasz się nad wyjaśnieniem kwestii „wierzyciel – kto to taki”? Jeśli posiadasz jakiekolwiek zobowiązania, zwłaszcza finansowe, warto wiedzieć w tej sprawie jak najwięcej. Osoba, u której się zadłużasz, ma spory zakres praw. Poznaj je, aby wiedzieć, co może, a czego nie powinien robić Twój wierzyciel. Zastanowimy się też nad tym, jak się z nim dogadać w razie problemów ze spłatą długów. Sam jesteś wierzycielem? Dowiedz się, jakie masz obowiązki i poznaj swoje prawa.

Kto to jest wierzyciel?

Kwestie związane ze zobowiązaniami reguluje Kodeks Cywilny. Nie znajdziemy tam jednak punktu, który ujednolicałby kwestię „wierzyciel – definicja”. Zwyczajowo sposób tłumaczenia tego pojęcia jest niemniej jednak zawsze podobny i opiera się na ustawowym wytłumaczeniu terminu zobowiązania. Kim jest wierzyciel? To osoba, która ma prawo wymagania od dłużnika spełnienia określonego świadczenia – zazwyczaj pieniężnego, ale nie tylko. Roszczenie to wymaga z łączącego obie strony zobowiązania. Świadczenie powstałe w jego wyniku może polegać na podjęciu określonych akcji, ale również odstąpieniu od nich. Wierzycielem może być bank, w którym zaciągasz kredyt albo instytucja, która udziela Ci pożyczki. Zadłużyć jednak możesz się także u osoby prywatnej i wtedy też nazwiemy ją wierzycielem.

Prawa i obowiązki wierzyciela

Wydawać by się mogło, że wierzyciel jako strona umowy jest w dużo lepszej czy też łatwiejszej sytuacji niż dłużnik. Mało kto świadom jest jednak, że oprócz praw, musi się liczyć także z obowiązkami. Generalna zasada jest taka, że to, co dla dłużnika jest obowiązkiem, od strony wierzyciela traktowane jest jako prawo – i odwrotnie. Zacznijmy zatem od tego, co może wierzyciel. Podstawowym prawem przysługującym wierzycielowi jest oczywiście pobór przysługującego mu świadczenia. Najczęściej będzie to zwrot należności finansowej wynikającej z udzielonej pożyczki czy kredytu. Umowa, na skutek której powstało zobowiązanie, może przewidywać odsetki i inne opłaty.

Jeśli tak jest, ich otrzymanie również wchodzi w zakres praw kredyto- lub pożyczkodawcy. Jeśli dłużnik nie wywiązuje się ze swoich obowiązków na czas, wierzyciel ma możliwość naliczenia karnych odsetek lub kary umownej. Przysługuje mu także prawo do uzyskania odszkodowania. Może ono zastąpić niewykonane świadczenie lub mu towarzyszyć. Kolejnym uprawnieniem wierzyciela jest egzekucja praw wynikających ze stosunku zobowiązania, a także sposób jej wykonania. Windykacja należności może nastąpić na drodze polubownej. Wierzyciel ma bowiem prawo do ugody ze swoim dłużnikiem. Istnieje jednak także nieco bardziej radykalne rozwiązanie w postaci ścieżki sądowej. Dodatkowo, wierzyciel uprawniony jest do wpisania swojego dłużnika do rejestru dłużników.

Wierzyciel – co to znaczy pełnić tę rolę w kontekście obowiązków? Głównym zobowiązaniem jest tutaj respektowanie przepisów prawa na każdym etapie czynności związanych z omawianym zobowiązaniem. Mowa tutaj nie tylko o ustawach i kodeksach, ale również zasadach i normach społecznych. Sporo obowiązków formalnych będzie miał wierzyciel, który zdecyduje się wkroczyć na sądową drogę windykacji należności. Będzie musiał wtedy m.in. przedstawić podstawę swoich roszczeń, wybrać sposób egzekucji oraz komornika, który ma jej dokonać. Powinien też wskazać składniki majątku dłużnika, z których chce odzyskać należność. Okazuje się więc, że wierzyciel wcale nie ma tak łatwo.

Jak dogadać się z wierzycielem? Zmiana warunków finansowania

Interesuje Cię ugoda z wierzycielem lub zmiana warunków świadczenia, do którego jesteś zobowiązany? Obawiasz się jednak negocjacji? Podpowiadamy, jak dogadać się z wierzycielem. Kluczem jest komunikacja. Często dłużnicy boją się kontaktu z pożyczkodawcą w sytuacji jakichkolwiek problemów ze spłatą długu. To najgorszy błąd, jaki mógłbyś popełnić. Jeśli unikasz dialogu, w oczach wierzyciela wygląda to tak, jakbyś próbował uchylić się od uregulowania należności. Dlatego komunikuj wszystkie kłopoty od samego początku. Taka postawa powoduje znaczący wzrost Twojej wiarygodności, a w konsekwencji większą skłonność wierzyciela do usłuchania Twoich próśb. Możesz wnioskować np. o wydłużenie czasu na spłatę zobowiązania, zawieszenie spłaty kredytu lub nawet umorzenie długu w części lub całości (o tym w dalszej części artykułu).

Zmiana wierzyciela – warunki i okoliczności

Zastanawiasz się, czy osoba inna niż ta, z którą zawiązałeś umowę, może oczekiwać od ciebie wykonania zobowiązania? Okazuje się, że jest to możliwe. Kodeks Cywilny przewiduje możliwość zmiany wierzyciela. Jest to tzw. przelew wierzytelności. Co ciekawe, można go dokonać bez zgody i wiedzy samego dłużnika, o ile taka operacja nie narusza przepisów prawa. Przeniesienia podmiotu zobowiązania nie można też dokonywać wbrew postanowieniom umownym i naturze samego świadczenia. Ten ostatni warunek dotyczy należności powiązanych bezpośrednio z osobą wierzyciela, np. renty. Wspomnieliśmy, że zmiana wierzyciela nie może nastąpić w przypadku, gdy umowa stanowiąca o powstaniu zobowiązania na to nie zezwala. Kontraktowe postanowienia nie są tutaj jednak nieodwołalne. Przelew wierzytelności często leży bowiem w interesie samego dłużnika. Z tego powodu ma on możliwość wyrażenia zgody na taką cesję.

Na czym polega umorzenie długu przez wierzyciela?

Jesteś w złej sytuacji materialnej lub z innego powodu masz trudności z wykonaniem świadczenia? Jednym z możliwych rozwiązań jest pismo do wierzyciela. Jeśli udowodnimy, że mimo dobrych intencji nie jesteśmy w stanie spłacić długu, możliwe jest częściowe lub nawet całkowite umorzenie zobowiązania. Ostatnia opcja w praktyce stosowana jest dosyć rzadko, bo bywa sprzeczna z interesami pożyczkodawcy. Wierzyciele są znacznie bardziej skłonni „darować” ustalony fragment długu. Jeśli jednak dług uchylony zostaje w całości, wierzyciel traci prawo do jakichkolwiek roszczeń wobec dłużnika. Jeśli masz więc problemy finansowe, warto skierować stosowną prośbę, czyli np. wniosek o umorzenie odsetek do wierzyciela. Chcesz starać się o umorzenie długu? Pismo do wierzyciela powinno zawierać realistyczną propozycję ugodowego rozwiązania trudnej sytuacji. Pożyczkodawca może też anulować należność z własnej inicjatywy, i to nawet bez zgody dłużnika.

Podsumowanie informacji związanych z funkcją wierzyciela

Wiemy już, kto to wierzyciel oraz jakie ma prawa i obowiązki. Zbierzmy więc najważniejsze informacje. Kwestie związane z zadłużeniem mogą być bowiem niezwykle stresujące. Ale im więcej o nich wiesz, tym mniejsza szansa, że będą spędzać Ci sen z powiek. Wierzyciel to z definicji osoba, wobec której masz jakiś obowiązek – spłaty pewnej sumy pieniędzy lub wykonania świadczenia. Szczegóły umowy mogą precyzować, czy od pożyczonej kwoty musisz uiścić odsetki. W kontrakcie czasami zawarta jest klauzula niezbywalności. Jednak co do zasady zmiana wierzyciela jest możliwa. Dłużnik nie musi nawet wiedzieć, a tym bardziej wyrazić zgody na taką cesję. Pamiętaj, aby nigdy nie unikać kontaktów z wierzycielem.

W razie jakichkolwiek problemów ze spłatą długu, będzie to przemawiać na Twoją niekorzyść. Wierzyciel ma bowiem prawo dochodzenia swoich roszczeń w sądzie. Trudne sytuacje można jednak załatwiać polubownie. Istnieje możliwość umorzenia części lub całości zobowiązania. Warto też starać się o zmianę warunków umowy, np. wydłużenie okresu przeznaczonego na spełnienie świadczenia wobec wierzyciela.