Płynność finansowa – dlaczego jest ważna i jak ją utrzymać?

Płynność finansowa to termin, który kojarzy się przede wszystkim z ekonomią przedsiębiorstwa. Oczywiście jest to całkowicie poprawne skojarzenie, jednak należy pamiętać, że płynność finansowa dotyczy także każdego z nas. W obecnych czasach, kiedy rosnące koszty życia i kryzys gospodarczy dotykają większość społeczeństwa, bardzo łatwo jest wpaść w kłopoty finansowe, które są prostą drogą do utraty płynności finansowej. To problem, który tyczy się wielu osób, a najprostszym sposobem na przeciwdziałanie jest edukacja. Sprawdź więc, czym jest płynność finansowa i jak możesz wpłynąć na jej ustabilizowanie.

Czym jest płynność finansowa?

W najprostszym ujęciu płynność finansowa to zdolność do terminowego wywiązywania się z posiadanych zobowiązań względem innych. Choć jest to nieco uproszczone podejście, to w najlepszy sposób oddaje sens tego terminu. Osoba, która posiada stabilną sytuację finansową, nie ma problemów z płatnościami rachunków, spłatą karty kredytowej czy zapłatą podatków. Posiadanie płynności finansowej to także niezbędny element do rozwoju firmy. Nie ma możliwości dokonywania kolejnych inwestycji, kiedy brakuje na bieżące działanie.

Utrzymanie płynności finansowej jest istotne, jeśli chodzi o sprawne funkcjonowanie przedsiębiorstwa i możliwość reagowania na pojawiające się zmiany rynkowe. Żyjemy w czasach dynamicznych zmian gospodarczych, w których bardzo trudno jest planować długoterminowo, a posiadanie zgromadzonego kapitału pozwala na elastyczniejsze zarządzanie. Przedsiębiorstwo, które posiada oszczędności, może dokonać większego zamówienia z hurtowni przed planowanymi podwyżkami cen lub dokonać zakupu i zgromadzić materiał, kiedy trwa czasowa promocja.

W jakich przypadkach utrzymanie płynności finansowej może być trudne?

Utrzymanie płynności finansowej na stabilnym poziomie (w jej ocenie pomoże wskaźnik natychmiastowej płynności finansowej) to duży problem szczególnie dla mikro i małych przedsiębiorstw. W ich przypadku największym problemem jest nieterminowe opłacanie faktur przez kontrahentów. Kiedy funkcjonowanie całej firmy opiera się na kilku zleceniach, wystarczy naprawdę niewiele, aby zaburzyć stabilność. Brak płatności w terminie za usługę czy towar wywołuje natychmiastową reakcję łańcuchową i automatycznie sprawia, że firma nie ma środków na zapłatę własnych zobowiązań czy złożenie kolejnego zamówienia w hurtowni, co z kolei prowadzi do dalszych problemów finansowych. Utrata płynności finansowej może wtedy przekształcić się w niewypłacalność.

Ogromne znaczenie w kwestii utrzymania płynności finansowej ma także właściwe zarządzanie przedsiębiorstwem i jego kapitałem. Ważne jest zachowanie równowagi pomiędzy zgromadzonymi zapasami a posiadanymi środkami pieniężnymi. Nie ma jednego, stałego poziomu, który warto utrzymywać, gdyż wszystko zależy od specyfiki danego przedsiębiorstwa. Warto jednak posiadać taką ilość środków pieniężnych, które pozwolą na wykazanie się płynnością finansową.

Czy istnieje wskaźnik płynności finansowej?

Płynność finansową przedsiębiorstwa można określić na podstawie kilku różnych wskaźników (np. wskaźnik płynności gotówkowej, wskaźnik płynności szybkiej, wskaźnik płynności bieżącej), a uzyskane wyniki dokładnie obrazują sytuację finansową firmy. Aby móc dokonać obliczeń, należy wiedzieć, że płynność finansowa może być badana w ujęciu statycznym i dynamicznym. Ujęcie statyczne określa poziom płynności finansowej, wykorzystując dane zawarte w bilansie, rachunku zysków i strat lub wskaźniki płynności finansowej na konkretny dzień. Ujęcie dynamiczne wykorzystuje natomiast dane z przepływów pieniężnych, które przedsiębiorstwo uzyskuje w konkretnym przedziale czasowym.

W ujęciu statycznym wyróżnia się trzy główne stopnie płynności finansowej:

• płynność bieżąca,
• płynność przyspieszona,
• płynność natychmiastowa.

Wskaźnik bieżącej płynności finansowej pozwala na zbadanie ogólnej zdolności do regulowania krótkoterminowych zobowiązań danego przedsiębiorstwa, badając wartość posiadanych aktywów obrotowych. Do jego obliczenia służy wzór:

wskaźnik aktywa bieżące

bieżącej = ___________________________

płynności finansowej zobowiązania bieżące

Równowaga finansowa istnieje wtedy, kiedy wskaźnik znajduje się na poziomie 1,2 – 2,0. Co ciekawe ani zbyt wysoka, ani zbyt niska wartość nie oznacza dobrej sytuacji. Wskaźnik przekraczający znacząco wartość 2,0 może być sygnałem, że przedsiębiorstwo nie inwestuje w rozwój i posiada zbyt dużą ilość zapasów, natomiast wskaźnik poniżej 1,2 sugeruje, że firma nie jest w stanie pokrywać na bieżąco swoich zobowiązań. 

Dokładny pogląd na sytuację możliwy jest, kiedy dokonujemy porównania tego wskaźnika w różnych okresach. Tendencja rosnąca oznacza, że płynność finansowa poprawia się, a przedsiębiorstwo dokonało prawidłowych zmian.

Wskaźnik przyspieszonej płynności finansowej informuje nas o tym, ile razy dane przedsiębiorstwo „zużywa” aktyw o wysokim stopniu płynności, do pokrycia bieżących zobowiązań. W tych obliczeniach nie są brane pod uwagę zapasy finansowe. Optymalna wartość tego wskaźnika wynosi 1,0, a do obliczenia wykorzystuje się wzór:

wskaźnik aktywa obrotowe – zapasy

przyspieszonej =  _______________________________

płynności finansowej     zobowiązania bieżące

Zestawienie obu tych wskaźników, czyli wskaźnika bieżącej i przyspieszonej płynności finansowej, pozwala na zbadanie poziomu zapasów danej firmy. Wysoka wartość wskaźnika bieżącej płynności w połączeniu z niską wartością wskaźnika przyspieszonej płatności oznacza duży poziom zapasów, co z kolei sugeruje, że przedsiębiorstwo posiada częściowo zamrożony kapitał. Odwrotna sytuacja oznacza natomiast, że dana firma niezbyt produktywnie gospodaruje posiadanymi środkami pieniężnymi.

Ostatnim wyznacznikiem jest natomiast wskaźnik płynności natychmiastowej, który pozwala określić zdolność do uregulowania posiadanych bieżących zobowiązań z terminem do 3 miesięcy. W tym przypadku nie ma określonego wyznacznika, który sugerowałby stabilną sytuację. Obliczeń dokonuje się na podstawie wzoru:

wskaźnik środki pieniężne

płynności = ______________________________

natychmiastowej     zobowiązania natychmiastowe

Analiza płynności finansowej – jak dokonać tego właściwie?

Tak naprawdę znajomość powyższych wzorów czy nawet obliczenie wyników nie zawsze pozwala na przeprowadzenie właściwej analizy płynności finansowej. Potrzebna jest do tego wiedza i doświadczenie, a także znajomość rynku i sytuacji w pozostałych przedsiębiorstwach z danej branży. Dlatego właśnie wiele firm decyduje się na przeprowadzenie profesjonalnego audytu firmy i zlecenie tego zadania doświadczonym specjalistom. Wnikliwa analiza pozwala nie tylko na ocenę sytuacji przedsiębiorstwa, ale także na zaproponowanie ewentualnych rozwiązań. 

Jak możesz poprawić płynność finansową w swojej firmie?

Jak już wcześniej zostało wspomniane niezwykle ważnym elementem, który ma wpływ na utrzymanie płynności finansowej w małych przedsiębiorstwach, jest prawidłowy dobór kontrahentów. Wpływy od nich to spory procent posiadanych bieżących aktywów. Brak płatności prowadzi do zatorów finansowych, a to z kolei może przełożyć się na dalsze problemy finansowe i być bezpośrednią przyczyną utraty płynności finansowej. Jakie kroki możesz podjąć, aby do tego nie dopuścić? Przede wszystkim, najważniejsza jest prewencja. Przed podjęciem współpracy warto sprawdzić kontrahenta i zweryfikować jego sytuację finansową, a także podpisać stosowną umowę, która będzie Twoim zabezpieczeniem. Podczas samej współpracy warto stosować rozwiązania, które, choć częściowo mogą poprawić płynność finansową.

Jednym z nich jest przedpłata, która pozwala na zniwelowanie ryzyka i jest szczególnie przydatnym narzędziem w przypadku nowych klientów. Prostą, ale skuteczną metodą jest także wystawianie faktur z różnym terminem płatności. To szczególnie przydatne rozwiązanie dla firm, które dopiero rozpoczynają swoją działalność i nie mają zbudowanej odpowiedniej poduszki finansowej. Kiedy widzisz, że sytuacja w Twoim przedsiębiorstwie się pogarsza i nie chcesz doprowadzić do utraty płynności finansowej, możesz spróbować wynegocjować z dostawcą odroczony termin płatności. Jeśli współpracujesz z nim dłuższy czas, raczej nie powinno stanowić to problemu. Dzięki temu posiadane środki będziesz mógł przeznaczyć na inne zobowiązania, a za fakturę za dostawę opłacisz po otrzymaniu środków od klienta.

Jak odzyskać płynność finansową po jej całkowitej utracie?

Brak reakcji w odpowiednim czasie może doprowadzić do utraty płynności finansowej. Dalsze ignorowanie tego problemu nie jest dobrym rozwiązaniem. Przede wszystkim prowadzi do ogromnego obciążenia psychicznego i wpędza przedsiębiorstwo w jeszcze większe zadłużenie. Nawet jeśli wydaje Ci się, że jest za późno, aby cokolwiek naprawić, zdecydowanie lepiej jest działać i podjąć jakiekolwiek działania naprawcze niż nie robić nic.

Jeśli wierzysz w powodzenie swojego biznesu i masz plan na jego odbudowę, możesz wziąć kredyt, który pomoże Ci w uregulowaniu ciążących zobowiązań czy poczynieniu inwestycji niezbędnych do rozwoju. Pamiętaj jednak, że jest to kolejne zobowiązanie, które będzie trzeba spłacać. Jeśli Twoja działalność opiera się na współpracy z dostawcami, możesz spróbować wynegocjować kredyt kupiecki u nich. Dzięki temu otrzymasz towar z odroczonym terminem płatności.

Płynność finansowa to bardzo ważny wskaźnik, który dostarcza wiele informacji na temat sytuacji ekonomicznej danego przedsiębiorstwa. Jego analiza i regularne kontrolowanie to niezbędny element, pozwalający na utrzymanie przepływów w firmie na odpowiednim poziomie. Jeśli natomiast masz problem z nadzorowaniem i kontrolą płynności finansowej w firmie, być może dobrym rozwiązaniem jest zlecenie audytu zewnętrznej firmie.