Rozdzielność majątkowa a długi — kiedy można podzielić majątek?

Rozdzielność majątkowa jest niezwykle częstym tematem dyskusji podejmowanym przez osoby planujące zawarcie małżeństwa lub będące w związku partnerskim, ale nie tylko. Zagadnienie to niejednokrotnie budzi wiele kontrowersji, bowiem jest związane z oddzieleniem przez partnerów swojego majątku i uniezależnieniem się od siebie pod względem finansowym. Często wiąże się je z brakiem zaufania wobec siebie. Podejmowana decyzja jest jednak uwarunkowana pewnymi czynnikami. Nie bez znaczenia pozostaje kwestia rozdzielności majątkowej a długów współmałżonka i tym samym uchronienia się przed nimi. W niniejszym artykule skupimy się właśnie na tym.

Rozdzielność majątkowa – czym jest?

Jednym ze skutków zawarcia związku małżeńskiego jest powstanie z mocy prawa ustawowej wspólności majątkowej. Jeśli jest zniesiona, mówi się o rozdzielności majątkowej, czyli tzw. intercyzie. Rozdzielność majątkowa to nic innego, jak porozumienie między małżonkami, którzy chcą, aby ich majątki nie tworzyły wspólnoty i były traktowane jako osobne dobra przynależne mężowi i żonie. Jest to rozwiązanie, z którego możesz skorzystać, chcąc posiadać pełną niezależność finansową, dysponując znaczącym majątkiem przed małżeństwem, które musisz ocalić lub w momencie, a także wtedy, gdy Twój bliski ma dużo długów i nie chcesz ich przejąć bądź prowadzisz działalność gospodarczą, narażającą Cię na ryzyko poniesienia odpowiedzialności finansowej oraz planujesz inwestować w różnorakie przedsięwzięcia i pragniesz, aby to nie wpływało na majątek partnera. Z rozdzielnością majątkową małżeńską wiąże się więc zachowanie osobistej niezależności finansowej, która odnosi się do swobodnego dysponowania swoimi środkami, inwestowania lub wydawania ich na różne cele, bez pytania o zgodę. Nie ma potrzeby martwić się o to, że finanse są zależne od drugiej osoby. Poza tym podczas rozwodu nie dochodzi do utraty całego swojego majątku. Zatem w największym skrócie należy wskazać, że rozdzielność majątkowa to oddzielenie majątków męża i żony.

Co ciekawe, w prawie polskim wyróżnia się cztery rodzaje umów małżeńskich majątkowych, takie jak:

• intercyza ograniczająca wspólność majątkową,
• intercyza całkowicie wyłączająca wspólność majątkową, która wprowadza rozdzielność majątkową bądź rozdzielność z wyrównaniem dorobków,
• intercyza rozszerzająca wspólność majątkową, w przypadku której wspólność majątkowa może być rozszerzona np. o dobra nabyte przez małżonka przed ślubem,
• intercyza przywracająca wspólność majątkową.

Rozdzielność majątkowa a długi – czy istnieje między innymi zależność?

Jeśli zastanawiasz się nad tym, czy istnieje korelacja pomiędzy rozdzielnością majątkową a długami małżonka, spieszymy z wyjaśnieniami. W sytuacji ustanowienia rozdzielności majątkowej w małżeństwie nie funkcjonuje majątek wspólny, a w zamian za to majątek osobisty męża i majątek osobisty żony, którymi może zarządzać jedynie jednostka uprawniona do dysponowania tymi dobrami, a co za tym idzie, występuje wzajemna ochrona przed zadłużeniem swojego partnera. W świetle prawa mąż nie może swobodnie wykorzystywać majątku należącego do żony i odwrotnie. Odpowiedzialność za długi małżonka przy rozdzielności majątkowej zwyczajnie nie występuje. Każdy sam zaciąga zobowiązania i samodzielnie odpowiada za ewentualne długi.

Interesujący aspekt, o którym należy powiedzieć, dotyczy rozdzielności majątkowej, rozwodu a długów. Przy rozwiązywaniu związku małżeńskiego majątek może być podzielony znacznie prościej i przejrzyściej. Co dzieje się z zadłużeniem? Odpowiedzialność za długi nie istnieje. Biorąc to pod uwagę, można jednogłośnie stwierdzić, że zdecydowanie się na niepozostawienie wspólności majątkowej posiada szereg zalet.

Rozdzielność majątkowa a dziedziczenie długów

Wielu ludzi ma przekonanie, że małżonkowie posiadający rozdzielność majątkową nie mogą po sobie dziedziczyć majątku. Jest to niezgodne ze stanem faktycznym, bowiem sporządzenie intercyzy nie wpływa w żaden sposób na prawo do dziedziczenia. Co istotne, dotyczy to również długów. To oznacza, że partnerów obowiązują zasady dziedziczenia ustawowego, czyli nie są zwolnieni z odpowiedzialności za długi. W efekcie dziedziczą wszystko zgodnie z prawem, tak, jakby rozdzielności majątkowej nie było.

Rozdzielność majątkowa a długi męża – czy żona musi je spłacać?

Zagłębiając się w problematykę zadłużenia, warto posłużyć się przykładem. Przyjmijmy, że partner posiada dług, którego z jakichś powodów nie spłaca. Czy żona odpowiada za długi męża? Pewne jest, że ten odpowiada swoim majątkiem osobistym za wszystkie zobowiązania powstałe w wyniku działań prawnych, w tym za zobowiązania podatkowe. Na jego partnerce w żaden sposób nie spoczywa obowiązek uregulowania tychże zaległości wobec Urzędu Skarbowego i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jeśli małżonek prowadzi działalność gospodarczą i ma problemy ze spłatą kredytu lub innych należności, tylko on odpowiada za nie majątkiem firmy. Jest to równoznaczne, z tym że na żonie nie ciążą jego zobowiązania firmowe. Jest to tożsame z tym, że dzięki intercyzie długi męża nie przechodzą na żonę. Nieco inaczej sytuacja prezentuje się, gdy współmałżonkowi mającemu biznes powinie się noga i będzie zmuszony zgłosić upadłość. Ogólnie rozdzielczość majątkowa sprawia, że nie jest to zmartwienie żony. O wyjątku można mówić, jeżeli umowa o rozdzielności została zawarta wcześniej niż dwa lata przed ogłoszeniem upadłości.

Jak zrobić rozdzielność majątkową?

Aby ustanowić rozdzielczość majątkową, niezbędne jest zawarcie umowy majątkowej. Wymagana jest zgoda obojga małżonków. Wybór jednej z form rozdzielczości majątkowej prowadzi do wyłączenia odpowiedzialności za długi współmałżonka. Zadając sobie pytanie, jak zrobić rozdzielność majątkową w trakcie małżeństwa, odpowiadamy, iż jest to niezwykle proste. Zniesienie wspólności majątkowej może nastąpić w dowolnej chwili poprzez podpisanie tzw. intercyzy. Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym każda ze stron jest uprawniona do wystąpienia w tej sprawie. Ważne jest, aby zainteresowani wyrazili zgodną wolę. Umowa musi mieć formę aktu notarialnego, ale w grę wchodzi również ustanowienie na mocy orzeczenia sądu. W tym miejscu pragniemy nadmienić, że rozdzielność majątkowa z datą wsteczną nie jest możliwa i tym samym intercyza nie chroni przed odpowiedzialnością za długi małżonka powstałe przed jej podpisaniem.

Odpowiedzialność za długi małżonka – kiedy następuje?

O odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte przez małżonka mówi się przy wspólnocie majątkowej. Jeden z nich zaciągając jakiekolwiek zobowiązanie finansowe, potrzebuje zgody współmałżonka. Jeśli nie ma jej, a mimo to, decyduje się na skorzystanie z finansowania, jego partner nie odpowiada za jego długi. Od tej zasady są pewne wyjątki. Otóż z zadłużeniem muszą liczyć się nawzajem osoby, gdy zostało zaciągnięte w celu zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny, pomimo braku zezwolenia jednej ze stron. Jedyną opcją na uchronienie się przed nim jest wejście na ścieżkę sądową. Wygranie sprawy w sądzie jest uwarunkowane ujawnieniem ważnych powodów przemawiających za zwolnieniem z odpowiedzialności. Jednym z nich jest wpływ lekkomyślności bądź nieudolności w podejmowaniu decyzji o sięgnięciu po środki finansowe.