Byłoby naprawdę pięknie, gdyby wszyscy dłużnicy byli uczciwi. Niestety, tak nie jest i zalegający z płatnościami często decydują się na utrudnianie wierzycielom drogi do odzyskania środków poprzez ukrywanie swojego majątku. Ich działania mogą polegać na zmniejszeniu czy też całkowitym wyzbyciu się majątku. W takiej sytuacji wierzyciele zwykle korzystają ze skargi pauliańskiej. Co to jest i na czym polega? Dowiedz się!
Spis treści
Co to jest skarga pauliańska?
Co to jest skarga pauliańska? To instytucja prawna opisana w art. 527 Kodeksu cywilnego, która ma chronić interesy wierzycieli w sytuacjach, gdy dłużnik podejmuje działania mające na celu usunięcie swojego majątku z zasięgu egzekucji. Takie czynności mogą prowadzić do zmniejszenia wartości majątku dłużnika, co znacznie utrudnia wierzycielowi dochodzenie swoich roszczeń.
Aby lepiej zrozumieć, jak działa skarga pauliańska, warto przytoczyć konkretny przykład. Wyobraźmy sobie sytuację, w której dłużnik, obawiając się egzekucji swoich zobowiązań, decyduje się na sprzedaż swojego domu po zaniżonej cenie bliskiej osobie lub na dokonanie darowizny na rzecz rodziny. W takim przypadku mając na uwadze, że majątek dłużnika został przeniesiony na osobę trzecią, wierzyciel może mieć poważny problem z odzyskaniem należnych mu pieniędzy.
W sytuacji, gdy wierzyciel podejrzewa, że dłużnik, działając w złej wierze, usunął swoje aktywa, ma prawo złożyć skargę pauliańską. Dzięki temu możliwe jest zniweczenie skutków czynności, które dłużnik wykonał na niekorzyść wierzycieli. W efekcie skarga pauliańska staje się narzędziem obrony wierzyciela, pozwalającym na odzyskanie wartości majątkowych, które mogłyby zostać utracone wskutek nieuczciwych działań dłużnika.
Kiedy ma zastosowanie skarga pauliańska?
Skarga pauliańska znajduje zastosowanie w każdej sytuacji, w której dłużnik świadomie przenosi składniki swojego majątku na osobę trzecią, a celem takiego działania jest uchronienie się przed odpowiedzialnością za swoje długi. Co ciekawe, możliwa jest skarga pauliańska nawet po śmierci dłużnika. Długi wówczas nie znikają, a przechodzą na spadkobierców, jednakże bezdyskusyjnie wówczas cały proces staje się dużo bardziej złożony. Dokładniej o warunkach skorzystania ze skargi pauliańskiej piszemy poniżej.
Kiedy skarga pauliańska nie działa?
Kiedy skarga pauliańska nie działa? Pierwszą sytuacją jest upłynięcie więcej niż 5 lat od daty dokonania czynności prawnej, którą wierzyciel chce uznać za bezskuteczną. Jest to jednoznaczne z tym, że wierzyciel ma mocno ograniczony czas na podjęcie działań prawnych w celu unieważnienia tej czynności.
Przykładowo, jeśli do darowizny doszło w 2018 roku, a wierzyciel planuje zgłosić skargę dopiero w 2024 roku, nie będzie miał możliwości skorzystania z tej instytucji. Podobnie wygląda sytuacja, jeśli nie wystąpią wszystkie wymienione poniżej przesłanki – wówczas skarga pauliańska jest bezskuteczna.
Jakie warunki należy spełnić, aby móc skorzystać ze skargi pauliańskiej?
Aby móc skorzystać ze skargi pauliańskiej, musi zostać spełnionych pięć warunków:
- wierzyciel musi mieć prawo do zaskarżenia wierzytelności pieniężnej względem dłużnika,
- dłużnik dokonał czynności prawnej, która doprowadziła do jego niewypłacalności, np. poprzez zawarcie umowy darowizny swojego majątku lub sprzedaży mienia,
- dłużnik świadomie ukrywa swoje aktywa, mając na uwadze pokrzywdzenie wierzycieli,
- czynność prawna, którą dłużnik wykonał, przyniosła korzyść majątkową osobie trzeciej,
- osoba trzecia jest świadoma (lub mogła się o tym dowiedzieć przy zachowaniu należytej staranności), że dłużnik działał z intencją pokrzywdzenia wierzyciela.
Doradca Habza Finanse znajdzie dla Ciebie korzystne finansowanie, wynegocjuje możliwie najlepsze warunki i wyręczy Cię we wszelkich formalnościach.
Pozyskaj potrzebny kredyt lub pożyczkę na prostych zasadach z Habza Finanse.
Wyślij wniosek!Jak złożyć skargę pauliańską w praktyce?
Jak wygląda składanie skargi pauliańskiej w praktyce? To kilka kroków, które opisujemy poniżej.
- Skarga pauliańska jest wnoszona w formie pozwu do sądu, który jest właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę dłużnika.
- Wierzyciel, chcąc skorzystać z tego środka ochrony swoich interesów, musi udowodnić zasadność swoich roszczeń. Kluczowe jest przedstawienie podstawy prawnej zobowiązania, najczęściej w postaci umowy.
- W pozwie należy ująć czynność prawną, którą wierzyciel kwestionuje (np. umowa darowizny).
- Wierzyciel musi wykazać, że spełnione zostały przesłanki, które umożliwiają wniesienie skargi pauliańskiej.
- Po złożeniu pozwu następuje rozpatrzenie sprawy. Sąd analizuje dostarczone materiały i przesłuchuje świadków.
- Na końcu rozprawy zapada wyrok.
Niestety często jest tak, że udowodnienie powyżej wymienionych przesłanek jest trudnym zadaniem. Dłużnicy raczej niechętnie przyznają się do tego, że specjalnie pomniejszyli swój majątek, a celem było utrudnienie egzekucji. Zaś osoba trzecia, czyli uzyskująca korzyść z czynności dokonanej przez dłużnika, może twierdzić, że nie była świadoma celu tego działania i zwyczajnie nie wiedziała o zadłużeniu.
Czy to oznacza, że składanie skargi pauliańskiej nie ma sensu? Nie, ale żeby sprawa zakończyła się w taki sposób, jak chce wierzyciel, konieczne mogą być zeznania świadków i dodatkowe dowody.
Sprawdź również: Rozdzielność majątkowa a długi
W jakim terminie można złożyć skargę pauliańską?
W przypadku zainteresowania złożeniem skargi pauliańskiej należy pamiętać o terminie. Wierzyciel jest uprawniony do złożenia skargi pauliańskiej w okresie pięciu lat od daty czynności prawnej, którą zamierza uznać za nieważną. To oznacza, że musi podjąć działania w tym okresie, aby skutecznie zakwestionować działania dłużnika.
Ile czasu trwa proces skargi pauliańskiej?
Największy wpływ na czas trwania procesu skargi pauliańskiej ma stopień skomplikowania sprawy. Nie bez znaczenia jest to, jakimi materiałami dowodowymi dysponuje wierzyciel. Najczęściej jednak proces skargi pauliańskiej trwa od kilku miesięcy do kilku lat. Należy nastawić się na dłuższy okres, zwłaszcza jeśli sprawa jest mocno złożona lub dochodzi do apelacji.
Z jakimi kosztami wiąże się skarga pauliańska?
W przeszłości procedura związana z rozliczaniem skargi pauliańskiej opierała się na ogólnych zasadach, co oznaczało, że w przypadku wartości przedmiotu sporu przekraczającej 20 000 zł pobierana była opłata stosunkowa wynosząca 5% tej wartości, z jednoczesnym limitem wynoszącym 200 000 zł.
Jednakże wprowadzone zmiany w przepisach sprawiły, że obecnie, po spełnieniu określonych warunków, opłata związana ze skargą pauliańską została znacząco obniżona – do maksymalnie 1 000 zł, jeśli wartość przedmiotu sporu przekracza 20 000 zł, a wierzyciel ma prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające jego należność względem dłużnika.
Jest to jednoznaczne z tym, że teraz wytoczenie skargi pauliańskiej jest dużo mniej kosztowne, co sprawia, że to narzędzie jest bardziej dostępne dla wierzycieli.
Jak się bronić w przypadku skargi pauliańskiej?
Najlepiej byłoby w ogóle nie dopuszczać do sytuacji, w których konieczne będzie złożenie skargi pauliańskiej. Co jednak gdy to się nie udało i teraz nie wiesz, jak się bronić przed skargą pauliańską? Niestety, nie jest to proste zadanie.
Ogólnie rzecz ujmując, polega na udowodnieniu przed sądem, że w realiach danej sprawy nie doszło do spełnienia warunków pozwalających na jej uwzględnienie. Pamiętaj również o tym, że w niektórych przypadkach możesz powoływać się na przedawnienie skargi pauliańskiej – dochodzi do niego po upływie 5 lat od dokonania spornej czynności prawnej przez dłużnika.
Może Cię zainteresować: Przedawnienie długu – poznaj jego zasady
Pozyskamy dla Ciebie możliwie najkorzystniejszą ofertę finansowania.
Skontaktuj się ze specjalistą Habza Finanse jeszcze dziś i uzyskaj kredyt na dogodnych warunkach.
Wyślij wniosek!Jakie są zalety i wady skargi pauliańskiej?
Pomimo licznych zalet skarga pauliańska wiąże się także z pewnymi wadami, które warto rozważyć przed podjęciem decyzji o jej wniesieniu.
| Zalety skargi pauliańskiej | Wady skargi pauliańskiej |
| chroni interesy wierzycieli | konieczność udowodnienia przez wierzyciela, że dłużnik działał z zamiarem jego pokrzywdzenia |
| umożliwia odzyskanie majątku dłużnika, z którego można dochodzić swoich roszczeń | to czasochłonny proces |
| zwiększa ochronę przed nadużyciami ze strony dłużników | ograniczony czas na wniesienie skargi (5 lat) |
| niska oplata za wniesienie skargi | nie zawsze przynosi oczekiwany skutek |
Skarga pauliańska chroni wierzycieli przed nieuczciwymi działaniami dłużników, którzy próbują ukryć swój majątek, by uniknąć spłaty zobowiązań. Warto jednak wiedzieć, że aby była skuteczna, konieczne jest spełnienie kilku określonych warunków i posiadanie odpowiednich dowodów czy też argumentów.
Przeczytaj również:
