Oprocentowanie nominalne — czym jest i ile wynosi?

Decydując się na zaciągnięcie pożyczki lub kredytu jedno z istotniejszych kryteriów, jakie brane jest pod uwagę, dotyczy wysokości kosztów. Nic w tym dziwnego, bowiem każdy zadłużający się chce je ograniczyć do minimum. Dlatego też zawsze poszukiwana jest najkorzystniejsza oferta. Z jakimi zatem opłatami trzeba się liczyć? Obok prowizji występuje też oprocentowanie nominalne, które ma największy wpływ na ogólne wydatki. W niniejszym artykule zaprezentujemy definicję oprocentowania nominalnego, wskażemy, jaka jest jego wysokość, a także odpowiemy, czy można je samemu obliczyć. Zapraszamy do lektury!

Rodzaje oprocentowania

Do najczęściej spotykanych rodzajów oprocentowania zalicza się:

• oprocentowanie stałe – wysokość oprocentowania przez cały okres umowy bądź czasowo (w stosunku do kredytów hipotecznych z oprocentowaniem okresowo stałym – od 5 do 10 lat) pozostaje na niezmiennym poziomie, bez względu na zmiany stopy bazowej,
• oprocentowanie zmienne – wysokość oprocentowania w trakcie obowiązywania umowy może ulec zmianie, co jest skorelowane z podniesieniem bądź obniżeniem raty zobowiązania w wyniku wahań wysokości stopy bazowej,
• oprocentowanie efektywne – wlicza praktycznie wszystkie koszty kredytu, poza między innymi tymi, które naliczane są w przypadku opóźnienia spłaty zobowiązania lub kosztów notarialnych ustanowienia hipoteki na nieruchomości itd.,
• oprocentowanie realne – brana jest pod uwagę inflacja, czyli mniejsza wartość pieniądza w czasie,
• oprocentowanie nominalne – określane jest przez instytucję finansową w ofercie kredytu czy też depozytu.

Co to jest oprocentowanie nominalne?

Oprocentowanie nominalne to informacja, którą można znaleźć na stronie każdej placówki bankowej, zaznajamiając się z jej propozycją ofertową. Oznacza wartość wyrażoną procentowo, w skali roku, na podstawie której wyliczana jest wysokość odsetek bazowych naliczanych od pożyczonego kapitału, w tym:

• od kredytu, które musi uiścić kredytobiorca – liczone od pożyczonego kapitału,
• od depozytu, kiedy bank zapłaci konsumentowi – liczone od wartości zdeponowanych środków.

Oprocentowanie nominalne w skali roku – kiedy powinno nas zainteresować?

Oprocentowanie nominalne podawane jest w skali roku i powinno budzić zainteresowanie wszystkich tych, którzy myślą o powzięciu jakiegoś zobowiązania finansowego.

Oprocentowanie nominalne – ile wynosi i od czego zależy?

Ogólnie rzecz ujmując, wysokość oprocentowania nominalnego jest zależna od wewnętrznej polityki kredytowej obowiązującej w instytucji, wysokości stóp procentowych, konkurencyjnych ofert, jak również przyjętych regulacji prawnych w sprawie maksymalnej wysokości. Można powiedzieć, że uzależniona jest od dwóch zasadniczych czynników, a mianowicie od:

• stopy bazowej – w przypadku kredytu udzielanego w złotówkach jest to WIBOR albo WIRON,
• marży banku – oznaczającej w praktycznym ujęciu jego zysk.

Osoba wnioskująca nie ma żadnego wpływu na wysokość stopy bazowej, lecz może negocjować marżę. Jej siła negocjacyjna jest zdeterminowana różnorakimi elementami, w tym głównie dobrą zdolnością kredytową, jak również wysokim wkładem własnym przy kredycie hipotecznym. Nie ma co do tego wątpliwości, że kredytobiorca przyjrzy się im w szczególności podczas negocjacji prowadzonych przez kredytobiorcę. W tym miejscu pragniemy nadmienić, że marżę można także obniżyć, korzystając z dodatkowych produktów bankowych, takich jak choćby karta kredytowa, otwarcie konta osobistego czy też ubezpieczenie spłaty kredytu.

W obowiązujących przepisach została określona maksymalna wysokość odsetek wynikających ze zobowiązań kredytowych. Regulacje w tym zakresie zawarto w kodeksie cywilnym. Ustawodawca wyznaczył górną granicę, dbając o interes słabszej strony, czyli osoby fizycznej nawiązującej kontakt z bankiem bądź firmą pożyczkową. Zgodnie z przepisami nie może przekroczyć dwukrotności wysokości odsetek ustawowych, które stanowią sumę stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych. Placówka bankowa może posiadać własną ofertę, wykorzystując przy tym górną granicę oprocentowania nominalnego oraz poniżej tej wartości. Godnym podkreślenia jest fakt, że niskie oprocentowanie nominalne nie zawsze jest równoznaczne z niskim łącznym kosztem kredytu, ponieważ ten determinowany jest dodatkowymi opłatami, prowizją oraz warunkami kredytowania. To wskazuje na to, iż nie wolno sugerować się wyłącznie tym, że oprocentowanie nominalne jest niskie. Warto zapoznać się z tym, jakie inne wydatki wchodzą w grę.

Oprocentowanie nominalne kredytu gotówkowego

Informacja dotycząca oprocentowania nominalnego kredytu gotówkowego w skali roku podawana jest przez placówkę bankową w ramach przedstawiania oferty. Podczas tej czynności klient pozyskuje wiedzę na temat wszystkich kosztów związanych z zaciąganym zadłużeniem, w tym właśnie oprocentowania nominalnego, prowizji i innych opłat. Warunek, jaki musi być spełniony, odnosi się do tego, że ich wysokość nie może być wyższa niż ta, która została podana w przepisach.

Jakie jest oprocentowanie nominalne kredytu hipotecznego?

Oprocentowanie nominalne kredytu hipotecznego jest stawką, po której nabywca nieruchomości spłaca go, a wpłacane odsetki trafiają do kredytodawcy. Maksymalne oprocentowanie kredytu hipotecznego nie może przekroczyć stawki wyznaczonej w regulacji prawnej. Z obserwacji wynika, że oprocentowanie nominalne w przypadku zaciągania kredytu hipotecznego zazwyczaj jest znacznie niższe niż w odniesieniu do kredytu gotówkowego z uwagi na długi okres kredytowania.

Lokata – oprocentowanie nominalne

Ulokowanie określonej sumy pieniędzy w placówce bankowej na pewien czas stanowi pewnego rodzaju inwestycję. Depozyt, bo właśnie jest o nim mowa, wiąże się również z oprocentowaniem nominalnym. Otóż w zamian za pozostawienie środków finansowych na określonych zasadach, bank wypłaca konsumentowi odsetki. To, jakie oprocentowanie obowiązuje, zależy w dużej mierze od potrzeb pozyskania przez instytucję kapitału zewnętrznego, ale też od otoczenia konkurencyjnego. Nie bez znaczenia pozostaje także wysokość stóp procentowych. Ich wzrost z reguły podwyższa oprocentowanie i tym samym sprzyja większemu oszczędzaniu.

Jak obliczyć oprocentowanie nominalne?

Nominalne roczne oprocentowanie w skali roku podawane jest przez placówkę bankową. Nie ma więc potrzeby obliczania tego na własną rękę. Dla każdego pożyczającego najważniejszą kwestię odgrywa to, jaką wysokość odsetek należy z tego tytułu zapłacić. Kalkulując, należy uwzględnić okres spłaty zobowiązania oraz kwotę.

Przykład:

Biorąc kredyt gotówkowy w wysokości 10.000 zł, który zgodnie z harmonogramem zostanie spłacony w okresie 9 miesięcy, przy oprocentowaniu na poziomie 13% w skali roku, odsetki wyniosą:

• 10.000 zł x 13% = 1.300 zł w skali roku,
• 1.300 zł / 12 miesięcy = 108,33 zł miesięcznie,
• 108,33 zł x 9 miesięcy = 975 zł w przypadku terminowej spłaty za okres 9 miesięcy.

Oprocentowanie nominalne kredytu – wzór

Określenie maksymalnego oprocentowania jest możliwe za pomocą następującego wzoru:

Wysokość odsetek maksymalnych = 2 x (stopa referencyjna NBP + 3,5%)

Jedną ze zmiennych wzoru jest stopa referencyjna NBP i dlatego wysokość maksymalnych odsetek jest zmienna, w zależności od zmiany stóp procentowych. Obecnie stopa referencyjna wynosi 6,75%. Zatem wysokość maksymalnych odsetek można obliczyć zgodnie z poniższym:

2 x (6,75% + 3,5%) = 20,5% 

Oprocentowanie nominalne a RRSO

Odsetki nominalne oraz RRSO, czyli Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania, to dwa różne wskaźniki, których nie powinno porównywać się wprost. Należy mieć świadomość, że wysokość oprocentowania jest jednym z elementów mających wpływ na RRSO, a nie odwrotnie.

RRSO jest całkowitym kosztem kredytu ponoszonym przez konsumenta, wyrażonym jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym. Wskazuje on, jaką wysokość odsetek i kosztów pozaodsetkowych rozłożonych w czasie musi ponieść kredytobiorca z tytułu pozyskanego zobowiązania. Jest to równoznaczne z tym, iż uwzględnia prawie wszystkie koszty kredytu lub pożyczki.

Na instytucjach finansowych spoczywa obowiązek udostępniania danych zarówno o wysokości RRSO, jak i poszczególnych kosztów związanych z konkretną ofertą. Zostało to uregulowane w ustawie z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim oraz ustawie z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym, oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu i agentami.

Nawiązując współpracę z bankiem, trzeba określić kwotę, jaką chce się pożyczyć oraz okres spłaty. Kredytodawca z kolei jest zobowiązany do przedstawienia takich informacji, jak:

• RRSO,
• oprocentowanie nominalne,
• prowizja.

Aby dokładnie wyliczyć wysokość kosztów zaciąganego zobowiązania dla danej kwoty i okresu zobowiązania, można posłużyć się przykładem reprezentatywnym podawanym przez podmiot przyznający pożyczkę bądź kredyt.

Czy oprocentowanie nominalne może być zerowe?

Nie ma odgórnie sprecyzowanej wysokości oprocentowania, poniżej której nie można zaciągać zadłużeń finansowych. Prawo dopuszcza pożyczkę z oprocentowaniem wynoszącym 0%. Można ją spotkać zwykle w przypadku pożyczek prywatnych, np. pomiędzy członkami rodziny, choć zdarza się, iż takie rozwiązanie praktykowane jest również przez niektóre firmy pożyczkowe. Oprocentowanie zerowe nierzadko wykorzystywane jest wobec nowych klientów. Jest to pewnego rodzaju zachęta dla nich, aby w dalszym ciągu byli zainteresowani świadczonymi usługami.

Oprocentowanie nominalne – o czym pamiętać, analizując je?

Podsumowując, oprocentowanie nominalne jest obok prowizji najistotniejszym kosztem kredytu gotówkowego, kredytu hipotecznego lub pożyczki. Należy je postrzegać jako jeden z elementów mający swoje odzwierciedlenie w wysokości RRSO. To, jaka jest jego wysokość, jest indywidualną sprawą ustalaną przez bank. Jednak górna wysokość odsetek nie może przekroczyć dwukrotności stopy referencyjnej NBP i 3,5%, czyli nie może być większa niż 20,5% w skali roku. Warto mieć to na względzie!