Rodzaje kredytów bankowych – jakie wyróżniamy?

Każdy, kto kiedyś potrzebował dodatkowej gotówki, przekonał się pewnie, że wybór formy finansowania wcale nie jest prosty. Istnieje wiele rodzajów kredytów, a ich dostępność dla poszczególnych klientów zależy od różnych czynników. Rodzaje zobowiązań to rozległy temat, w którym łatwo się pogubić. Dlatego dzisiaj zajmiemy się właśnie klasyfikacją kredytów. Chcemy pokazać, na jakiej podstawie dokonuje się podziału produktów finansowych. Mamy nadzieję, że dzięki znajomości podstawowych rodzajów kredytów bankowych będziesz wiedział, czego szukać i znajdziesz najlepszą ofertę na kredyt bankowy dla siebie. Jakich kredytów udzielają banki?

Rodzaje kredytów bankowych w Polsce

Na polskim rynku finansowym znajdziemy wiele rodzajów kredytów bankowych. Zacznijmy jednak od tego, że wszystkie kwestie związane z finansowaniem są w naszym kraju ściśle uregulowane przepisami. Według polskiego prawa kredytów mogą udzielać jedynie banki. Istotą tego rodzaju zobowiązań jest oddanie do dyspozycji kredytobiorcy określonej sumy pieniędzy przeznaczonej na konkretny cel. Środki te muszą wrócić do kredytodawcy w określonym terminie, powiększone o wynagrodzenie z tytułu korzystania przez klienta z pieniędzy banku – odsetki i prowizje. Udzielanie kredytów pieniężnych to podstawowe źródło przychodów każdego banku. Warto jednak dodać, że nie jest to jedyny typ umowy finansowania, o jaki można się tam starać. Faktoring, leasing, gwarancje bankowe i akredytywy to także formy kredytowania! Wróćmy jednak do sedna i zastanówmy się, jakie rodzaje kredytów (tych klasycznych) znajdziemy w ofertach banków komercyjnych.

Klasyfikacja kredytów – podstawowe kryteria

Jakie są rodzaje kredytów bankowych? Odpowiedzi na to pytanie zaczniemy szukać od nieco innej strony. Aby dobrze zrozumieć omawianą kwestię, najpierw zastanowimy się na tym, w jaki sposób dokonuje się podziału kredytów. Okazuje się, że podstawowa klasyfikacja opiera się na kryterium podmiotowym. Chodzi po prostu o to, dla jakiego typu klientów jest przeznaczony dany rodzaj kredytu. Opierając się na powyższym, możemy wyróżnić:

• kredyty indywidualne (detaliczne) – niezwiązane z działalnością gospodarczą, przeznaczone dla osób prywatnych;
• kredyty gospodarcze – dedykowane przedsiębiorcom.

Powyższa klasyfikacja kredytów jest najważniejsza, bo pozwala skierować klienta do właściwego pracownika banku. Zazwyczaj jest przecież tak, że obsługą firm i „zwykłych” klientów zajmują się oddzielne departamenty banku. Z podmiotowego podziału kredytów wprost wynika dalsza klasyfikacja – według kryterium celu. Rodzaj zaciąganego zobowiązania zależy od tego, na co chcemy przeznaczyć środki. Dlatego klienci indywidualni mają do dyspozycji kredyty konsumpcyjne, hipoteczne i konsolidacyjne. Firmom zazwyczaj oferuje się kredyty obrotowe lub inwestycyjne. Kolejna klasyfikacja kredytów opiera się na kryterium czasu: wyróżniamy zobowiązania krótko- i długoterminowe. Oprócz podstawowych rodzajów kredytów bankowych można też wyróżnić dwa kolejne – dewizowe i złotowe. Podział ten wynika oczywiście z waluty, w której udzielany jest kredyt (złotówki lub waluta obca).

Podstawowe rodzaje kredytów bankowych

Wróćmy do najprostszego podziału kredytów bankowych, opartego na kryterium podmiotowym. Jeśli nie prowadzisz działalności gospodarczej, będą Cię interesować kredyty konsumpcyjne, mieszkaniowe i konsolidacyjne. Rodzaje kredytów dla osób fizycznych posortowane są ze względu na ich cel. Zatrzymajmy się na chwilę nad każdym z nich. Kredyt konsumpcyjny jest popularnym produktem bankowym, bo uzyskane w ten sposób środki można przeznaczyć na dowolny cel. Charakteryzuje się stosunkowo krótko trwającą umową oraz relatywnie niskimi kwotami finansowania. Najczęściej przyjmuje formę klasycznego kredytu gotówkowego. Ten rodzaj zobowiązania można przeznaczyć na jakikolwiek cel konsumpcyjny i bank nie będzie kontrolował, w jaki sposób wydajemy pieniądze. Sprzedaż ratalna, w której sklep występuje jako pośrednik między bankiem a klientem, to także wariant kredytu konsumpcyjnego. Bardzo często wykorzystuje się go do zakupu sprzętu RTV i AGD. W naszej klasyfikacji kredytów nie może zabraknąć finansowania celów związanych z nieruchomościami. Kredyt mieszkaniowy, potocznie często zwany hipotecznym, to zobowiązanie na długie lata, bo pozwala pożyczyć naprawdę sporą kwotę. Cechą charakterystyczną tego rodzaju kredytu jest zabezpieczenie hipoteką. Trzeba tutaj jednak zaznaczyć, że kredyt mieszkaniowy jest jedynie podtypem kredytu hipotecznego – te pojęcia nie są tożsame! Jaka jest więc różnica? Hipoteką można zabezpieczyć zobowiązanie zaciągane na różne cele. Często są to właśnie potrzeby mieszkaniowe, ale wcale nie musi tak być. Pojęcie kredytu hipotecznego określa bowiem rodzaj zabezpieczenia wierzytelności, a nie cel jej powstania. Kredyt mieszkaniowy jest natomiast specyficznym wariantem kredytu hipotecznego. Można go przeznaczyć jedynie na zakup mieszkania, ale zabezpieczeniem cały czas pozostaje hipoteka.

Mówiąc o rodzajach kredytów dla osób fizycznych, warto wspomnieć o możliwości połączenia kilku zobowiązań w jedną ratę. Do tego służy kredyt konsolidacyjny, który pozwala zmniejszyć miesięczne wydatki, kosztem wydłużenia okresu finansowania. Za jego pomocą można też refinansować pojedynczy kredyt.

Mówiąc o temacie kredytów bankowych i ich rodzajów nie można zatrzymać się na prywatnych klientach. Przedsiębiorcy również mają do dyspozycji szeroką gamę możliwości związanych z finansowaniem działalności. Dla firm przeznaczone są specjalne typy kredytów – rodzaje zobowiązań specjalnie dostosowane do ich potrzeb. Przedsiębiorcy, którzy potrzebują środków na bieżące wydatki, chętnie sięgną po kredyt obrotowy. Można go przeznaczyć np. na zakup surowców i materiałów potrzebnych do produkcji. To dobre rozwiązanie np. w sytuacji, gdy firma otrzymała duże zamówienie, a nie ma wolnych środków potrzebnych do jego realizacji. Wśród rodzajów kredytów dostępnych dla biznesu trzeba też wymienić finansowanie długoterminowe, przeznaczone zazwyczaj na rozwój i modernizację firmy. Takie potrzeby zaspokaja kredyt inwestycyjny – jego nazwa mówi sama za siebie. Widać więc, że rodzaje kredytów dla przedsiębiorców wyróżniono za pomocą kryterium celu. W tym miejscu należałoby wspomnieć także o kredycie technologicznym. Jest to specjalny produkt finansowy umożliwiający modernizację małych i średnich przedsiębiorstw. Udzielają go banki komercyjne w porozumieniu z Bankiem Gospodarstwa Krajowego.

Warto dodać, że kredyt konsolidacyjny dostępny jest również dla klientów biznesowych. Daje możliwość refinansowania lub połączenia wielu zobowiązań. Firmom często udziela się też kredytu pomostowego. Ten rodzaj zobowiązania stosuje się, gdy kredytobiorca potrzebuje środków jeszcze przed udzieleniem mu właściwego kredytu.

Jakie są rodzaje kredytów bankowych? Pozostałe kategorie

Klasyfikacja kredytów nie kończy się na podstawowych kryteriach celu i podmiotu. Oferta wielu banków jest znacznie szersza. Większość proponowanych przez nie produktów finansowych to kredyty komercyjne (czyli klasyczne), ale zdarzają się też oferty preferencyjne. Na czym polega kredyt preferencyjny? Jest to zobowiązanie udzielane na warunkach korzystniejszych niż rynkowe, ale tylko dla określonych grup klientów. Takie kredyty dają banki, ale w porozumieniu z instytucjami państwowymi. Przykłady tego rodzaju zobowiązań to:

• kredyt studencki,
• kredyt dla rolników,
• kredyt mieszkaniowy (zwykle dla młodych osób),
• kredyty na cele związane z ochroną środowiska (np. wymianę pieców lub montaż instalacji fotowoltaicznej).

Tego rodzaju oferty mają więc na celu wspomóc określoną grupę społeczną. Ich przeciwieństwo, kredyty komercyjne, nastawione są na zysk banku i opierają się na warunkach rynkowych.

Klasyfikacji kredytów można dokonać, również biorąc pod uwagę walutę, w której udzielane jest finansowanie. Zagadnienie jest w tym wypadku nieco bardziej skomplikowane. Podstawowe rodzaje zobowiązań, które należy tu wymienić, to kredyty złotowe (w PLN) i dewizowe. Tutaj sprawa się nie kończy, bo zobowiązania zaciągane w walucie obcej zazwyczaj i tak wypłacane są w złotówkach. Stąd biorą się koleje dwa typy: kredyt denominowany w walucie obcej i kredyt indeksowany do waluty obcej. Ten pierwszy polega na tym, że kwotę umowną (wyrażoną w złotówkach) przelicza się na wybraną walutę, otrzymując saldo kredytu. Druga sytuacja ma miejsce wtedy, gdy kredyt zaciągany jest w walucie polskiej, ale indeksuje się go do kursu pieniądza innego kraju (np. euro).

Mówiąc o kredytach, rodzaje tych zobowiązań można pogrupować, biorąc pod uwagę sposób udostępniania środków pieniężnych. Najbardziej znana forma i rodzaj kredytu bankowego to kredyt gotówkowy. Polega na tym, że bank udostępnia środki klientowi – zazwyczaj na rachunek bankowy, rzadziej daje mu do ręki fizyczne pieniądze. Ale może być też tak, że wypłata kwoty kredytu nie trafia do kredytobiorcy. Bank wtedy sam opłaca cel zobowiązania. Często dzieje się tak np. przy ratalnym zakupie sprzętu elektronicznego. W ten sposób ma pełną kontrolę nad wydatkowaniem pożyczonej kwoty. Ten rodzaj kredytu nazywamy bezgotówkowym.

Rodzaje zabezpieczeń osobistych kredytów bankowych to także pewien sposób podziału zobowiązań. Są sposobem na zredukowanie ryzyka banku i zwiększenie zdolności kredytowej klienta. Prawne zabezpieczenia kredytów dzielą się na dwie grupy: rzeczowe i osobiste. Do rzeczowych gwarancji spłaty kredytu należą znane wszystkim hipoteka i zastaw. Osobistych form zabezpieczenia jest więcej:

• poręczenie,
• pełnomocnictwo,
• przystąpienie do długu,
• ubezpieczenie kredytu,
• gwarancja bankowa,
• weksel in blanco.

Dobór zabezpieczenia zależy często od charakteru kredytu, jego kwoty oraz indywidualnej sytuacji kredytobiorcy.

Rodzaje kredytów bankowych wyróżnia się też na podstawie technicznego sposobu udostępniania kredytobiorcy środków. Mowa tutaj o:

•  kredytach w rachunku bieżącym,
•  kredytach w rachunku kredytowym.

Zacznijmy od pierwszego rodzaju zobowiązań. Kredyt w rachunku bieżącym pozwala właścicielowi wydawać środki poniżej salda konta. Jest to więc sposób potocznie znany jako debet na koncie. To rozwiązanie o tyle praktyczne, że każdy wpływ na konto zmniejsza kwotę kredytu, dzięki czemu spadają koszty odsetkowe. W tym miejscu należy wyróżnić dodatkowe rodzaje kredytów dla osób fizycznych, zależne od tego, czy klient ma możliwość zadłużać się wielokrotnie:

• kredyt odnawialny – ustalony z bankiem limit debetu odnawia się każdorazowo po spłacie zadłużenia;
• kredyt nieodnawialny – zaciągany jeden raz.

Wróćmy jednak do kont bankowych, bo do omówienia został nam kredyt w rachunku kredytowym. Zasada jego działania jest bardzo prosta. Bank otwiera dla klienta nowy rachunek bankowy, wykorzystywany jedynie do celów kredytowania. To właśnie na to konto przelana zostanie kwota kredytu – w całości lub w transzach. Tutaj widnieć będzie całkowite saldo zobowiązania z uwzględnieniem spłat dokonywanych przez klienta. Ten rodzaj kredytu również można podzielić dalej: na kredyt celowy (przyznawany jednorazowo, na sfinansowanie konkretnej potrzeby) lub linię kredytową (pozwalającą dokonywać transakcji wielorazowo). Linia kredytowa również może być odnawialna lub nieodnawialna – wszystko zależy od potrzeb i zdolności kredytowej klienta.

Z technicznego punktu widzenia można wyróżnić kolejny rodzaj kredytu – kartę kredytową. Tak naprawdę ma ona niewiele wspólnego z klasyczną kartą, którą banki wydają do kont osobistych. Jest to bowiem rodzaj kredytu przyznawanego w rachunku kredytowym. To wygodna forma kredytowania, która ma jedną dużą zaletę. Często można korzystać z kredytu bezodsetkowego – klient nie ponosi kosztów oprocentowania, jeśli w odpowiednim terminie ureguluje dług.

Podział kredytów – dlaczego warto się z nim zapoznać?

Formy i rodzaje kredytów bankowych to temat bardzo obszerny, ale nie zniechęcaj się ilością informacji. Jest to wiedza praktyczna, która prędzej czy później przyda się każdemu, bo większość z nas w swoim życiu w jakiś spotyka się z tematyką kredytową. Kiedy będziesz potrzebować pieniędzy, przyda Ci się wiedza o tym, jak działają poszczególne rodzaje kredytów. Będziesz wtedy w stanie dobrać produkt najlepiej odpowiadający Twoim potrzebom. Podstawowa wiedza o tematyce finansowania pozwoli Ci sprawnie porównać oferty banków i wybrać dla siebie najkorzystniejszą. Sprawi też, że doświadczenie będzie mniej stresujące – najbardziej boimy się tego, o czym nie mamy pojęcia. Znajomość rodzajów zobowiązań będzie zatem zawsze działać na Twoją korzyść. Podpisując umowę kredytu, bank zobowiązuje się wypłacić Ci pieniądze, a Ty spłacić zadłużenie. Im więcej o nim wiesz, tym lepiej dla Ciebie.

Formy i rodzaje kredytów bankowych

Zastanawiasz się, który rodzaj kredytu będzie odpowiedni w danej sytuacji? Odpowiedź nie zawsze jest jednoznaczna. Wszyscy wiemy, że klienci indywidualni wybiorą kredyty dla prywatnych kredytobiorców, a przedsiębiorcy sięgną po produkty dla firm. Jeśli jednak nie jesteś pewien, o który konkretnie rodzaj kredytu wnioskować, zastanów się nad kilkoma kwestiami. Po pierwsze, na co potrzebujesz gotówki? Gdy Twoim celem jest zakup mieszkania, domu czy działki, wybierz kredyt hipoteczny. Może chcesz sfinansować mniejsze potrzeby? Zastanów się, czy możesz jasno określić przewidywane wydatki. Jeśli nie, warto wybrać konsumpcyjny kredyt gotówkowy, bo bank nie będzie kontrolował, na co wydajesz pieniądze. Gdy cel jest precyzyjny, np. zakup samochodu, zazwyczaj bardziej opłacało się sięgnąć po dedykowany produkt finansowy. Kredyt samochodowy to rodzaj zobowiązania, który pozwoli Ci nie tylko sfinalizować kupno pojazdu, ale również uzyskać korzystniejsze warunki niż w wypadku zwykłego kredytu gotówkowego dla klientów indywidualnych.

Twoje potrzeby mogą też być zupełnie inne. Dla klientów, którzy oczekują małych kwot otrzymywanych regularnie, stworzono karty kredytowe. Zazwyczaj koszty tego rodzaju zobowiązań są większe niż w przypadku klasycznego kredytu gotówkowego. Niemniej jednak jest to rozwiązanie korzystne dla tych, którzy regularnie potrzebują pomocy w finansowaniu bieżących wydatków. Kredyt konsumencki na karcie to wygodne rozwiązanie, na które pozwala prawo bankowe.

Rodzaje kredytów bankowych – podsumowanie

Kredyty bankowe i ich rodzaje to szeroki temat. Kwestia klasyfikacji kredytów na pewno nie została wyczerpana, ale mamy nadzieję, że zyskałeś praktyczną wiedzę, którą wykorzystasz w przyszłości. Przedstawiliśmy nie tylko podstawowe rodzaje kredytów bankowych, ale także inne, mniej znane możliwości finansowania. Ich istotą jest zawsze udostępnienie klientowi pieniędzy, które ten musi zwrócić w określonym czasie – powiększone o odsetki i inne koszty. Najbardziej elementarny podział kredytów ma związek z osobą samego klienta, bo dla przedsiębiorców przeznaczone są kredyty gospodarcze, a dla pozostałych klientów – detaliczne. Potem klasyfikuje się je ze względu na potrzeby, które mają zostać zaspokojone za pomocą uzyskanych środków. W ten sposób indywidualni kredytobiorcy najczęściej sięgają po kredyty konsumpcyjne i mieszkaniowe, a biznesmeni – inwestycyjne i obrotowe. Schemat rozrasta się dalej, bo np. kredyt konsumpcyjny przybiera różne formy. Warto wiedzieć więc czym charakteryzują się najbardziej popularne rodzaje zobowiązań. Dzięki temu będziesz mieć pewność, że wybierasz dla siebie to, co najlepsze, a podaną na umowie kwotę środków pieniężnych otrzymasz na korzystnych warunkach.